مفعول با واسطه زبان آلمانی

در زبان آلمانی، مفعول با واسطه (Dativobjekt) به اسمی گفته می شود که در جمله به‌عنوان گیرنده یا دریافت کننده عمل می کند. این نقش در فارسی اغلب با واژه هایی مانند «به» یا «برای» مشخص می شود. در ادامه به توضیح جامع و کامل این مفهوم، نحوه تشخیص، صرف اسامی و کاربرد های آن می پردازیم تا بتوانیم شما را به صورت کامل با این گرامر مهم و کاربردی زبان آلمانی آشنا کنیم تا بتوانید در صورت نیاز در مکالمه های روزانه خود از آن استفاده درستی داشته باشید. البته که بهتر است برای آموزش کامل آن در کلاس های بهترین مرکز زبان آلمانی شرکت کنید.

آموزش زبان آلمانی مفعول با واسط

در این درس  حالتی دیگر از حالت های چهارگانه زبانی آلمانی Dativ مفعول غیرمستقیم ویا مفعول باواسطه ( متمم) فرا گرفته می شود، مباحثی که به صورت کامل تر در آموزشگاه زبان گات آموزش داده می شود.

 در زبان فارسی متمم به واژه ای گفته می شود که پس از حروف اضافه از، به، برای، با و … آمده باشد و در زبان های فارسی باستان پیش از ورود زبان عربی به فارسی ما چندین گونه از متمم داشته ایم که بهی و یا ازی و غیره بوده اند.

حال به جمله‌های زیر دقت کنید:

– مینا به مادر کمک می کند.

– او از آقا معلم سپاسگزاری می کند.

– آن مرد به بچه یک شکلات می دهد.

– من برای دوستان نامه ای می نویسم.

واژگان مادر، آقا معلم، بچه و دوستان متمم هستند . و در زبان آلمانی Dativ

نامیده می شوند

اکنون چهار جمله بالا را به زبان آلمانی تبدیل می‌کنیم:

.Mina hilft der Mutter

.Er dankt dem Lehrer

.Der Mann gibt dem Kind eine Schukolade

.Ich schreibe den freunden einen Brief

حروف تعریف متمم های( Dativ)

که در این چهار جمله بود، در سه گونه جنسیتی مذکر، مونث و خنثی و نیز در دو گونه شمارشی مفرد و جمع تغییر یافته اند برای یادگیری مفعول با واسطه زبان آلمانی می توانید مرکز زبان گات را انتخاب کنید.

حالا باهم این تغییرات را بررسی می‌کنیم

گونه مفرد اسم های مذکر و خنثی: همانطور هم که پیش ترها آموختید، حرف تعریف شناخته شده (معین) برای اسم های مذکر در حالت Nominativ همواره der می باشد و برای اسم های شناخته نشده ( نامعین) در همین حالت ein است. همچنین آموختیم که در حالت تنها مفرد مذکر است که حروف تعریف آن تغییر یافته و بهden و einen Akkusativ تبدیل می شود. 

حروف تعریف در حالت‌های Nominativ و Akkusativ یکی است. یعنی حرف تعریف شناخته شده ( معین) das و گونه شناخته نشده آن ein است. حال می‌آموزیم که حروف تعریف اسم‌های مذکر و خنثی که مفرد هم هستند، در حالت متممی Dativ مانند هم هستند . یعنی حروف تعریف شناخته شده der و das به dem و حرف تعریف ناشناخته شده ein نیز به einem تبدیل می‌شود.

مثال

Ich helfe dem Freund: من به (آن) دوست(پسر) کمک می کنم.

Ich helfe einem Freund: من به دوستی(پسر) کمک می کنم.

Ich helfe dem Kind: من به (آن) بچه کمک می کنم.

Ich helfe einem Kind: من به بچه ای کمک می کنم.

در دو مثال نخست واژه Freund

مذکر و مفرد می باشد و در دو مثال دیگر واژه kind خنثی و مفرد است. در اصل freund der به Freund dem، همچنین das Kind به Kind dem و حروف تعریف ناشناخته شده ein در هر دو نمونه به einem تبدیل شده است.

گونه مفرد اسم های مونث: پیش‌ترها آموختیم که حروف تعریف شناخته شده و نشناخته شده برای جنس مونث در هر دو حالت Nominativ و Akkusativ برای اسم شناخته شده die اسم نشناخته شده eineمی باشد.

در ادامه می‌آموزیم که در حالت Dativ

حرف تعریف اسم های مونث مفرد نیز تغییر می کند. یعنی die به der تبدیل می شود و eine به einer تبدیل می شود. حرف تعریف der در اینجا با حرف تعریف der که پیش از این آموختید و در ابتدای اسم مفرد مذکر و در حالت Nominativ قرار می گرفت، متفاوت است، لطفا این دو حرف تعریف هر چندکه ساختاری مشابه هم دارند را با یکدیگر اشتباه نگیرید.

به مثال‌های زیر توجه کنید:

• .Ich helfe der freundin

• .Ich helfe einer Freundin

Freundin der در اصل Freundin die بوده که به Freundin der تبدیل شده است. و همچنین freundin einerابتدا Freundin eine بوده است.

دو جمله بالا یعنی

• من به ( آن) دوست ( دختر) کمک می‌کنم.

• من به دوستی( دختر) کمک می‌کنم.

حالت متممی برای اسم‌های جمع

همان‌طور هم که در درس‌های گذشته آموختیم حرف تعریف برای اسم‌های جمع در هر سه نوع جنسیت در حالت های Nominativ و َAkkusativ همیشه die می‌باشد و اما این حرف تعریف در حالت متممی Dativ ا نخست به den تبدیل می‌شود و سپس به دنبال آن به پایان اسم حرف n را می‌افزاییم.

یک تذکر مهم:

این حرف تعریف den که برای اسم‌های جمع در حالت Dativ است با حرف تعریف den که پیش از اسم مذکر مفرد در حالت Akkusativ می آید، نیز اشتباه گرفته نشود.

نمونه زیر را مشاهده بفرمایید:

Der Lehrer hilft den Kindern: آقا معلم به بچه‌ها کمک می‌کند.

در این نمونه Kindern den در اصل Kinder die بوده است که در حالت متممی Dativ شده است. den Kindern تبدیل شده است واژه das Kind به معنای بچه می‌باشد و جمع آن die Kinder است و در حالت متممی Dativ حرف تعریف die به den تبدیل می‌شود و در پایان واژه Kinder حرف n را می‌افزاییم.

در جمله نمونه زیر، سه حالت Nominativ, Dativ و ََAkkusativ به کار رفته شده است.

به جایگاه هر کدام از این سه حالت در جمله زیر توجه کنید:

Ich will jetzt dem Vater einen Brief schreiben: من الان می خواهم برای پدر نامه ای بنویسم.

مشاهده فرمودید که در نمونه بالا به ترتیب نخست Nominativ سپس Dativ و پس از این دو Akkusativ آمد. Dativ یکی از حالت‌های دستوری (Kasus) در زبان آلمانی است که معمولاً نقش گیرنده یا ذی نفع را در جمله ایفا می‌کند.

برای مثال:

Ich gebe dem Mann ein Buch: من به آن مرد یک کتاب می‌دهم.

در این جمله:

dem Mann (به آن مرد) مفعول با واسطه است و ein Buch (یک کتاب) مفعول مستقیم (Akkusativ) است.

تفاوت مفعول بی‌واسطه (Akkusativ) و مفعول با واسطه (Dativ)

Akkusativ معمولاً چیزی را که عمل بر روی آن انجام می‌شود، نشان می‌دهد. Dativ معمولاً نشان دهنده کسی است که از عمل سود می‌برد یا چیزی را دریافت می‌کند.

حروف تعریف و ضمایر در Dativ

حروف تعریف (Definite & Indefinite Articles) در حالت Dativ

 نکته:

در حالت جمع (Plural) برای اسامی بدون -n در پایان، به آن‌ها در Dativ معمولاً -n اضافه می‌شود. 

Ich gebe den Kindern ein Geschenk: من به کودکان یک هدیه می‌دهم.

افعال پر کاربرد که با Dativ استفاده می‌شوند

برخی از افعال آلمانی همیشه با Dativ می‌آیند، بدون این‌که مفعول Akkusativ داشته باشند:

 Beispiele (مثال‌ها):

• Ich helfe dem Kind: من به کودک کمک‌ می‌کنم.
• Der Lehrer antwortet dem Schüler: معلم به دانش آموز پاسخ می‌دهد.
• Das Buch gehört mir: این کتاب متعلق به من است.

ترکیب Präpositionen (حروف اضافه) با Dativ

برخی از حروف اضافه همیشه با Dativ می‌آیند:

 Beispiele (مثال‌ها):

• Ich fahre mit dem Auto: من با ماشین می روم.
• Er wohnt bei seinen Eltern: او پیش والدینش زندگی می کند.
• Nach dem Unterricht gehe ich nach Hause: بعد از کلاس، به خانه می روم.

ترکیب حروف اضافه Wechselpräpositionen با Dativ

برخی از حروف اضافه می‌توانند هم با Akkusativ و هم با Dativ بیایند، بسته به این‌که جمله دارای حرکت (Akkusativ) یا مکان ثابت (Dativ) باشد. این حروف اضافه عبارت‌اند از:

مثال‌ها:

• Ich bin in der Schule: من در مدرسه هستم. → Dativ (مکان ثابت)
• Ich gehe in die Schule: من به مدرسه می روم. → Akkusativ (حرکت)

ضمایر شخصی در حالت Dativ

در جدول زیر، ضمایر شخصی در حالت Dativ آورده شده است:

مثال‌ها:

• Ich gebe dir ein Buch:من به تو یک کتاب می‌دهم.
• Er schreibt ihr einen Brief: او برای او [مونث] یک نامه می‌نویسد.
• Wir helfen ihnen: ما به آن‌ها کمک می‌کنیم.

تمرین برای درک بهتر Dativ

جملات زیر را با استفاده از فرم درست Dativ کامل کنید:

1. Ich gebe ___ (der Mann) ein Geschenk.
2. Sie hilft ___ (die Frau).
3. Wir danken ___ (die Lehrer).
4. Der Hund folgt ___ (das Kind).
5. Der Chef antwortet ___ (der Mitarbeiter).

پاسخ‌ها:

1. dem Mann
2. der Frau
3. den Lehrern
4. dem Kind
5. dem Mitarbeiter

جمع بندی

مفعول با واسطه (Dativ) یکی از بخش های کلیدی گرامر آلمانی است که در بسیاری از جملات نقش مهمی ایفا می کند. شناخت صحیح افعالی که با Dativ به‌کار می‌روند، درک نقش ضمایر و حروف اضافه و تمرین با جملات مختلف می تواند به یادگیری این موضوع کمک زیادی کند. به همین دلیل بهتر است که تلاش کنید تا این گرامر را به بهترین شکل ممکن آموزش ببینید و مشکلی در این زمینه وجود نداشته باشد، در غیر این صورت ممکن است در آموزش گرامر های دیگر نیز با مشکلات مختلفی مواجه شوید.